Уақыт:15:00 Күні:25.06.2023 Төрағалық етуші: Атырау облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы А. Т. Сауданбеков Қатысқандар: Атырау облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаменті басқармаларының басшылары, сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізу жөніндегі жұмыс тобының мүшелері. 2023 жылғы 25 маусымда Атырау облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің қызметіндегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау нәтижелері бойынша жария талқылау өткізілді. Мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы А. Т. Сауданбеков қатысушыларды құттықтап, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдауды жария талқылауды ашты. Бұдан әрі сөз қызметтік тергеу бөлімінің басшысы А. Ж. Капышеваға берілді. – № 4 "Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және оған қарсы іс-қимыл" ТБН жобасын орындауға сәйкес жоспар бойынша ВАКР (сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау) нәтижелерін жария талқылау жүргізіледі. Департамент қызметінде Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитетінің (бұдан әрі - Комитет) тапсырмасымен "сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің 16.01.2023 жылғы №21 бұйрығына сәйкес 25.04.23 № 160 бұйрығымен сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізу бойынша жұмыс басталды. Талдауды орындау үшін Қазақстан Республикасы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс–қимыл агенттігінің 30.12.2022 жылғы №488 бұйрығымен бекітілген сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізу бойынша әдістемелік ұсынымдар (бұдан әрі-әдістемелік ұсынымдар) пайдаланылды. Ішкі талдау қорытындысы бойынша Департамент қызметінде анықталған сыбайлас жемқорлық тәуекелдерінің 3 - і мемлекеттік кірістер Комитетімен келісілді. 1. Жанама салықтарды басқару басқармасы Жанама салықтарды әкімшілендіру басқармасы 2022 жылға ҚҚС бойынша тіркеу есебіне міндетті қою мақсатында (Салық кодексінің 82-бабының 2-тармағына сәйкес ҚҚС бойынша тіркеу есебіне қою үшін айналымы 2019-2022жж. асатын салық төлеушілер бойынша) салық заңнамасын бұзушылықтарды жою туралы хабарлама жібереді. Аумақтық басқармалар салық төлеушілерге хабарлама жіберді. Бұл ретте салық төлеушілер ҚР Салық заңнамасын бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны (бұдан әрі – хабарлама) алғаннан кейін ҚҚС бойынша міндетті тіркеу есебіне қою үшін Салық кодексінің 67-бабы негізінде оңайлатылған тәртіппен, ҚР Салық заңнамасын бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны орындамай, дара кәсіпкерлердің жекелеген санаттарының қызметін тоқтату туралы өтініштер беретін жағдайлар бар, өйткені заңнамада орындалмаған хабарламалар болған кезде қызметті тоқтатуға тыйым салынбайды. Аталған проблема дара кәсіпкер ретінде тіркеу есебінен шығару кезінде әсер етеді, ақпараттық жүйе орындалмаған хабарламалар бойынша салыстырып тексеруді жүргізбейді және бағдарлама дара кәсіпкерді тіркеу есебінен автоматты түрде алып тастайды. Сонымен қатар, орындалмаған хабарламалар бойынша дара кәсіпкердің тіркеу есебінен алынған ҚҚС бойынша тіркеу есебіне қоюға және ҚР ӘҚБтК-нің 269 (салық төлеушінің ҚР заңнамалық актілерінде белгіленген салық өтінішін беру мерзімін бұзуы) және 275 (төлеуші ретінде есепке қойылмаған кезеңде айналым жасау) баптары бойынша әкімшілік жауапкершілікке тартуға мүмкіндік жоқ Бұл жағдайда сыбайлас жемқорлық тәуекелдерінің ықтималдығы орын алуы мүмкін, өйткені орындалмаған хабарламалар болған кезде қызметті тоқтатуға заң жүзінде тыйым салынбайды. Осы мәселені шешу үшін Салық кодексінің 67-бабына өзгерістер мен толықтырулар енгізу ұсынылады, атап айтқанда, Салық кодексінің 82-бабының 2-тармағында көрсетілген талаптардың орындалмауы, 7-тармақты толықтыру ұсынылады. 2.Тарифтік реттеу және құн басқармасы Кедендік құнды айқындау әдістерін қолдана отырып, тауардың кедендік құнын айқындау үшін тексеруші лауазымды тұлға "OracleBi" деректер базасынан (тауарларға бұрын ресімделген декларациялары бар база) ЕАЭО СЭҚ ТН тиісті коды бойынша мәліметтерді түсіреді. Лауазымды тұлға түсірген мәліметтерді ҚР кеден заңнамасының нормасы шегінде өлшемшарттарға сәйкес қолмен өңдейді және баға ақпаратын дербес таңдайды. Әрбір кедендік тексерудің нәтижелері бойынша кедендік құнды төмендету фактілері анықталады. Кедендік құнды анықтау үшін тексеру барысында тексеруші лауазымды тұлға "OracleBi" жүйесінің дерекқорынан түсірілген мәліметтер бойынша баға ақпаратын дербес (қолмен) табады. Баға туралы ақпаратты қолмен іздеу кедендік бақылаудың барлық кезеңдерінде жүзеге асырылады: - 01.02.2023 жылдан бастап тауарлар шығарылғанға дейін "Сары дәліз" бойынша тәуекелдің құндық бейіні іске қосылған кезде тауарларға арналған декларациялар ҚР ҚМ МКК ОЭО-ға түседі, - "көк дәліз"бойынша № 255,256,351,353 тәуекелдің құндық бейіні іске қосылған кезде тарифтік реттеу басқармасының қызметкерлері, - тауар шығарылғаннан кейін кедендік тексеру кезінде. Сыбайлас жемқорлық тәуекелі: адам факторы орын алады. Кедендік құнды айқындау кезінде субъективті тәсілді болдырмау мақсатында: - баға ақпаратының бірыңғай индикаторы бар бірыңғай автоматтандырылған деректер жүйесін құру немесе тоқсан сайын барлық тауарлар бойынша бекітілген баға ақпаратына жіберу. Астана-1 АЖ-да тауар шығарылғанға дейін Кедендік бақылау кезеңінде қажетті баға ақпаратын автоматтандырылған іздеу модулін әзірлеу; - бұл ұсынысты "ҚР кеден О туралы" ҚР Кодексінің 11-тарауында және Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2018 жылғы 27 наурыздағы № 42 шешімінде заңнамалық тұрғыдан бекіту қажет деп санаймыз. 3.Аудит басқармасы Аудит басқармасының мамандары салық кодексінің 48-бабы 9-тармағының 1) тармақшасына сәйкес тексерілетін салық төлеушілерге тұрақты негізде жан-жақты мониторинг жүргізеді. Осыған байланысты бюджетке қосымша салықтардың толық және уақтылы есептелуі және талап қою мерзімдерінің жоғалуына жол бермеу мақсатында талап қою мерзімі аяқталатын тексерулердің аяқталуына ерекше назар аударылады. 31.12.2022 жылғы жағдай бойынша ескіру мерзімін жоғалту қаупі бар барлық тексерулер аяқталды. 01.01.2023 жылғы жағдай бойынша аудит басқармасының өндірісінде 47 тексеру жүргізілді, оның ішінде 31 салықтық тексеру аяқталды, оның ішінде 28 кешенді тексеру, тақырыптық 3 Тексеру нәтижесі бойынша 1 135 млн. теңге есептелді, 3 555 млн. теңге өндірілді, оның ішінде ағымдағы берешек бойынша 52 млн. теңге, өткен жылдардағы берешек бойынша 3 503 млн.теңге. Бұл жағдайда ескіру мерзімі өткен кезде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерінің ықтималдығы орын алуы мүмкін. Тексерілетін салық төлеушілерге нұсқама тапсырылғаннан кейін талап қою мерзімінің өтуін тоқтата тұруды көздейтін салық кодексінің 48-бабына жаңалық енгізу ұсынылады. Бұдан әрі жұмыс тобының мүшелері Департаментте Сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне жүргізілген талдау бойынша өз пікірлерімен, қорытындыларымен бөлісті. Мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы қатысушыларға атқарылған жұмыстары үшін алғысын білдіріп, СЖТІ нәтижелерін талқылауды аяқтады. Хаттаманы жүргізген Сағатқалиева А.О